Εισηγήσεις της Π.Ε.Τ.Κ. για τη βαδισιμότητα του Ηρακλείου

Προτάσεις για τη Βαδισιμότητα του Ηρακλείου

Αξιότιμοι,

Η Περιφερειακή Ένωση Τυφλών Κρήτης, ως παράρτημα του Πανελληνίου Συνδέσμου Τυφλών και μοναδικός θεσμικός εκπρόσωπος των ατόμων με οπτική αναπηρία και των οικογενειών τους στην Κρήτη με αφορμή την πρώτη συνεδρίαση που αφορά τη βαδισιμότητα στο Ηράκλειο, εκπροσωπούμενη από τον Πρόεδρό της στις 29-4-2025, επιθυμεί να υποβάλει εγγράφως τις προτάσεις της, όπως ζητήθηκε.

Η εισήγησή μας εστιάζει στους εξής βασικούς άξονες:

1. Συμμετοχή της Υπηρεσίας Πρασίνου

Θεωρούμε επιβεβλημένη την παρουσία εκπροσώπου της Υπηρεσίας Πρασίνου του Δήμου Ηρακλείου στο πάνελ και στη διαβούλευση για την πεζή κινητικότητα. Εκτιμούμε ότι περίπου το 70% των προβλημάτων μη προσπελασιμότητας στα πεζοδρόμια και τους πεζόδρομους οφείλεται σε ακατάλληλες ή κακώς συντηρημένες φυτεύσεις που παρεμβάλλονται στις ελεύθερες ζώνες όδευσης πεζών.

2. Τήρηση της Κείμενης Νομοθεσίας

Τα προβλήματα βαδισιμότητας σχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με την πλημμελή εφαρμογή της Κοινής Υπουργικής Απόφασης 6213/Β/2022 και της προγενέστερης 2621/Β/2009. Η νομοθεσία οφείλει να εφαρμόζεται απαρέγκλιτα από μελετητές και τεχνικές υπηρεσίες του Δήμου, χωρίς αυτοσχεδιασμούς, και σε συνεργασία με αρμόδιους φορείς όπως η Π.ΕΤ.Κ., των οποίων οι παρεμβάσεις αποσκοπούν στη συμπλήρωση κενών και διόρθωση αστοχιών του υφιστάμενου νομικού πλαισίου.

Βασικές Παραδοχές:

1. Προτεραιότητα στον αστικό σχεδιασμό πρέπει να έχουν οι πολίτες και οι ανάγκες τους.
2. Το περπάτημα αποτελεί βασικό στοιχείο για τη σωματική και ψυχική υγεία των ανθρώπων.
3. Η πεζή κινητικότητα έχει υποβαθμιστεί αισθητά στην πόλη του Ηρακλείου.
4. Παρόλο που έχουν γίνει προσπάθειες για την προσβασιμότητα, παρατηρούνται πεζοδρόμια προσβάσιμα τυπικά, αλλά ουσιαστικά απροσπέλαστα.
5. Οι ελεύθερες ζώνες όδευσης πεζών καταλαμβάνονται μονίμως από σταθερά εμπόδια (δέντρα, στάσεις, κολώνες, παγκάκια κ.ά.).
6. Ο μέγιστος χρόνος ακτινικής διάσχισης της πόλης από το κέντρο δεν υπερβαίνει τη μία ώρα — χρόνος που συστήνεται και για καθημερινή βάδιση.
7. Οι περισσότερες περιοχές εντός του Ηρακλείου βρίσκονται σε απόσταση έως 25 λεπτών περπατήματος από το κέντρο. Αν κατασκευαστούν ασφαλείς και προσβάσιμες διαδρομές, η εξάρτηση από το αυτοκίνητο θα μειωθεί σημαντικά.
8. Δεν υπάρχουν ενιαίες και ελεύθερες ζώνες όδευσης πεζών ούτε συνδεσιμότητα μεταξύ συνοικιών και του κέντρου.
9. Οι υποδομές οφείλουν να είναι πλήρως προσβάσιμες από όλους τους πολίτες.
10. Πολλά νέα έργα κοινοχρήστων χώρων δεν είναι συμβατά με τις ανάγκες των ανθρώπων με οπτική αναπηρία.
11. Πρέπει να αναγνωρίσουμε πως σε κάθε πράξη ή παράλειψη ενυπάρχει πολιτική βούληση.

Συγκεκριμένες Προτάσεις:

1. Οδηγοί Όδευσης Τυφλών: Η τοποθέτηση οδηγών όδευσης τυφλών πρέπει να γίνεται σωστά, στο κέντρο της ελεύθερης ζώνης όδευσης πεζών και στο ίδιο επίπεδο με το υπόλοιπο δάπεδο (εφόσον πρόκειται για πεζόδρομο η τοποθέτηση θα πρέπει να γίνεται στο κέντρο αυτού). Είναι επίσης αναγκαία η σύνδεση των επιμέρους οδηγών όδευσης τυφλών μεταξύ τους.
2. Ηχητικά Συστήματα στους Σηματοδότες: Πρέπει να τοποθετηθούν σε όλους τους φωτεινούς σηματοδότες που χρησιμοποιούνται από άτομα με οπτική αναπηρία.
3. Προστασία Ελεύθερων Ζωνών: Ο Δήμος οφείλει να προστατεύσει τις ελεύθερες ζώνες όδευσης πεζών με κιγκλιδώματα ή κολωνάκια, ελάχιστου ύψους 80 εκατοστών (και όχι έως 80εκ., όπως εσφαλμένα αναφέρει η ΚΎΑ).
4. Απαλλαγή Πεζοδρομίων από Εμπόδια: Κατά την κατασκευή ή ανακατασκευή πεζοδρομίων, θα πρέπει να αποφεύγεται η τοποθέτηση εμποδίων εντός των ελεύθερων ζωνών.
5. Ορθός Σχεδιασμός Φυτεύσεων: Οι νέες φυτεύσεις πρέπει να γίνονται σύμφωνα με τις προδιαγραφές της ΚΥΑ 6213/Β/2022, εκτός των ζωνών όδευσης ή εντός της ζώνης αστικού εξοπλισμού όπου αυτή υπάρχει.
6. Κατάλληλα Δάπεδα: Στους πεζόδρομους και τους δρόμους ήπιας κυκλοφορίας, να αποφεύγεται η χρήση υλικών με τραχιά επιφάνεια, καθώς δυσχεραίνουν την κίνηση ατόμων με οπτική αναπηρία και γενικότερα των πεζών.
7. Κατασκευή Πεζοδρομίων σε Κρίσιμες Περιοχές: Είναι αναγκαία η δημιουργία πεζοδρομίων σε βασικούς οδικούς άξονες όπως η Λ. Κνωσού (στο ύψος του Μπεντεβή) και η Λ. Εθνικής Αντιστάσεως (στη συμβολή με Μίνωος και νοτιότερα).
8. Ολοκληρωμένος Σχεδιασμός Διαδρομών: Οι διαδρομές πεζών πρέπει να έχουν σαφές σημείο έναρξης, μέσης και τέλους, σε πλήρη ευθυγράμμιση με τη νομοθεσία.
9. Αλλαγή Νοοτροπίας: Η πρακτική μετατροπής των πεζοδρομίων σε παρτέρια στερεί τον χώρο από τους πεζούς και ειδικά από τις ευάλωτες ομάδες.
10. Εφαρμογή της Νομοθεσίας και Συνεργασία: Ζητούμε την πιστή εφαρμογή της ΚΥΑ 6213/Β/2022 και παράλληλα τη συνεργασία των εμπλεκόμενων υπηρεσιών για τη διευκρίνιση των ασάφειών της και τη βελτίωση της βαδισιμότητας στην πράξη.

Δείτε εδώ την αρχική εισήγηση

Από την Π.Ε.Τ.Κ. ζητήθηκε να αναφερθεί και στα θετικά στοιχεία, που βρίσκει στην πόλη σχετικά με την βαδισιμότητα. Η Π.Ε.Τ.Κ. ανταποκριθήκαμε έμμεσα και παρουσιάζει την θετική της εισήγηση.

Συνέχεια της εισήγησης της Π.Ε.Τ.Κ. περί βαδισιμότητας στο Δ. Ηρακλείου.

Αξιότιμη κα. Βασιλάκη,

Η Περιφερειακή Ένωση Κρήτης, παράρτημα του Πανελληνίου Συνδέσμου Τυφλών και αποκλειστικός εκπρόσωπος των ατόμων με οπτική αναπηρία και των οικογενειών τους στην Κρήτη, επιθυμεί με το παρόν να επισημάνει ορισμένα θετικά στοιχεία που εντοπίσαμε αναφορικά με τη βαδισιμότητα και την προσβασιμότητα στον Δήμο Ηρακλείου, τα οποία συμβάλλουν στην ασφαλή και αξιοπρεπή μετακίνηση των πολιτών.

Είναι ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι έχουν τοποθετηθεί επτά ζεύγη ηχητικών διατάξεων, διευκολύνοντας έτσι τη διάβαση πεζών με προβλήματα όρασης σε συγκεκριμένα σημεία της πόλης, με ασφάλεια και αξιοπρέπεια.

Επιπλέον, η ύπαρξη αρκετών ραμπών στα πεζοδρόμια διευκολύνει την ασφαλή και απρόσκοπτη πρόσβαση στις εισόδους και εξόδους, ενισχύοντας την αυτονομία των ατόμων με αναπηρία. Έχει δοθεί έμφαση στην προσβασιμότητα, ακόμη κι αν δεν έχει επιτευχθεί η προσπελασιμότητα. Παρ’ όλα αυτά, η κατεύθυνση είναι σαφώς θετική.

Όπου έχουν τοποθετηθεί οδηγοί όδευσης τυφλών με τις σωστές προδιαγραφές —δηλαδή όταν δεν προεξέχουν του υπόλοιπου δαπέδου, όταν βρίσκονται σε ευθεία γραμμή, όταν αποκόπτονται σωστά σε περίπτωση φρεατίου και συνεχίζουν αμέσως μετά χωρίς παράκαμψη, όταν διακρίνονται χρωματικά από το υπόλοιπο δάπεδο, όταν διατηρούν επαρκείς αποστάσεις από εμπόδια όπως δέντρα ή παγκάκια, και όταν οι διαδρομές τους συνδέονται μεταξύ τους— η παρέμβαση είναι απολύτως αποτελεσματική και παράδειγμα προς μίμηση.

Χαρακτηριστικό θετικό παράδειγμα αποτελεί η οδός Μεγάλη Έβανς, όπου παρά την ύπαρξη δύο τσιμεντένιων κολονών και την απουσία οδηγού όδευσης τυφλών, πληροί τις βασικές προϋποθέσεις για αξιοβαδισιμότητα: επαρκές πλάτος πεζοδρομίου, κατάλληλη ζώνη αστικού εξοπλισμού και φύτευσης, καθώς και ικανό χώρο στάθμευσης.

Προσβάσιμος είναι επίσης ο χώρος του Κηποθεάτρου «Νίκος Καζαντζάκης», καθώς και ο περίπατος των Ενετικών Τειχών. Αρκετοί πεζόδρομοι στο κέντρο του Ηρακλείου, καθώς και το εκτενές δίκτυο νέων πεζόδρομων από το κέντρο της πόλης έως το Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου, είναι σε μεγάλο βαθμό προσβάσιμοι και προσπελάσιμοι. Ωστόσο, σε αυτούς παρατηρείται γενικευμένη απουσία οδηγών όδευσης τυφλών, στοιχείο που δυσχεραίνει την αυτόνομη μετακίνηση των ατόμων με οπτική αναπηρία.

Παρακαλούμε θερμά, εφόσον γνωρίζετε άλλα σημεία (πεζοδρόμια, πεζοδρόμους ή διαδρομές) που είναι προσβάσιμα και προσπελάσιμα και τα οποία ενδεχομένως αγνοούμε, να μας τα επισημάνετε, ώστε να εμπλουτίσουμε τις γνώσεις μας και να τα αναδείξουμε ως θετικά παραδείγματα.

Θα θέλαμε να τονίσουμε ότι δεν επιδιώκουμε να εντοπίσουμε μόνο τις ελλείψεις ή τα αρνητικά, ούτε να τα αναδείξουμε με σκοπιμότητα εις βάρος των θετικών παρεμβάσεων. Βλέπουμε κάθε Δήμο ως συνεργάτη, με τον οποίο μοιραζόμαστε τον κοινό στόχο της βελτίωσης της ποιότητας ζωής όλων των πολιτών, και ιδιαίτερα των ανθρώπων που εκπροσωπούμε, δηλαδή των πολιτών με οπτική αναπηρία.

Δείτε την δεύτερη εισήγηση

Με σεβασμό στο έργο σας και με την ελπίδα για εποικοδομητική συνεργασία, σας ευχόμαστε κάθε επιτυχία για το κοινό όφελος.